'Elveda Rumeli' dedirten faaliyetler

'Elveda Rumeli' dedirten faaliyetler
23 09 2008 11:30
Misyonerlik üzerine önemli çalışmalara imza atan araştırmacı yazar Ali Rıza Bayzan, "Türkiye'de misyoner örgütlerin seküler ve profesyonel faaliyetleri birbirine karıştırılıyor" diyerek önemli bir noktaya parmak basıyor.

Misyonerlerin kendi dinlerini anlatma ve kendi dinlerine taraftar kazandırma faaliyetlerinin doğal bir hak olduğunu belirten yazar "misyonerlik, dinsel bir etkinlik olarak temel hak ve özgürlüklerdendir" diyerek bu tarz çalışmalara tepki göstermenin manasız olduğuna dikkat çekiyor.

"Ama misyonerlik çalışması adı altında amacı aşan kimi siyasi faaliyetlerin dikkatli ayırt edilmesi gerekir" uyarısında bulunan Bayzal, küresel ve emperyalist siyasi hesapları misyonerlik adı altında gerçekleştirilebileceği konusunda dikkatli davranılması gerektiğini belirtiyor.

Yeditepe Yayınevi'nin yayınlamış olduğu, Yardımcı Doçent Dr. Mithat Aydın'ın "Bulgarlar ve Ermeniler Arasında Amerikan Misyonerleri" adlı çalışması işte bu uyarılar ışığında dikkatli okunması gereken bir eser.

1840'lı yıllardan sonra etkileri Bulgarlar ve Ermeniler arasında yoğun olarak kendisini gösteren,İngiliz ve Amerikan diplomatlarının korumasında yürütülen Misyoner faaliyetlerinin siyasi sonuçları ele alnıyor bu eserde. Faaliyetlerin özellikle Balkanlardaki sonuçları iyi aniliz edildiğinde 'Elveda Rumeli" dedirten yıkıcı milliyetçilik akımlanının fitilinin nasıl ateşlendiği idrak edilebiliyor...

Geçmişte diğer devletlere mensup misyon örgütleri gibi, Amerikan misyon örgütlerinin faaliyetleri de dini olmaktan çok siyasi yönüyle Osmanlı devleti için bir tehlike ve tehdit unsuru olarak gelişmiş ve çoğu zaman Osmanlı-Amerikan diplomatik ilişkilerinin belirleyici unsuru olmuştu. Osmanlı arşiv belgeleri Amerikan misyonerlerinin Bulgar ve Ermeni ayaklanmalarında hazırlayıcı, koruyucu ve müdahaleci bir rol üstlenmiş olduklarını ve aynı zamanda bu ayaklanmaların abartılı ve Türk aleyhtarı bir tonda Amerika ve Avrupa kamuoyuna aktarılmasında büyük bir görev üstlenmiş olduklarını ortaya koymakta.

Kitapta, Osmanlı topraklarında yürütülen Amerikan misyoner faaliyetlerinin özellikle siyasi yönünü ele alınarak, Osmanlı Devleti üzerindeki etkileri ve Türk-Amerikan ilişkilerine yansımaları ortaya konulmaya çalışılıyor.

Kitapta; Misyonerlik nasıl ortaya çıktı? Osmanlı Topraklarında Katolik Misyoner faaliyetleri, Balkanlar'da Amerikan Misyoner faaliyetleri ve Cyrus Hamlin, American Board'ın Bulgarlar arsında eğitim faaliyetleri, Balkanlar'da Osmanlı aleyhtarlığı, Robert Koleji ve misyonerler, Bulgar milliyetçiliğinin gelişmesinde Robert Koleji'nin katkıları, Bulgaristan isyanları ve Robert Koleji, Anadolu'daki Ermeniler arasında Amerikan Misyonerleri, Ermeni Olayları ve Amerikan Misyonerleri, Merzifon Amerikan Koleji ve Anadolu'daki diğer misyoner okullarının ayaklanmalardaki katkıları konuları yer alıyor.

(Haber 7)